فرشتگان که درس کرامت به انسان میدهند، تسبیح گوی و تحمید گوی حق هستند و در حقیقت همین تسبیح و تحمید گویی آن ها وجه شباهت آن ها با دیگر موجودات یعنی جمادات و نباتات است: «وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ» اما این ها برای خود استغفار نمی کنند، چرا که اهل گناه نیستند و گناه از آن ها دور است.
البته این وجه اشتراک دلیلی بر تساوی جایگاهشان نیست. اگر چه فرشتگان برای خودشان استغفار نمی کنند اما برای دیگران استغفار میکنند این مطلب در (سوره شوری آیه 5) بیان شده است: «وَالْمَلَائِکَةُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِی الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ؛ و فرشتگان در حالى که به ستایش پروردگارشان مشغولند او را تسبیح مى گویند و از او می خواهند که براى زمینیان آیینى مقرر کند و کسانى که آن را بپذیرند بیامرزد. بدانید که خداست که بسیار آمرزنده و مهربان است.»
در اینجا سوالى پیش مى آید و آن اینکه: جمله «وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِی الْأَرْضِ» در اینجا مطلق است، و نشان مى دهد که فرشتگان براى تمام اهل زمین استغفار مى کنند، اعم از مؤمن و کافر، آیا این معنى ممکن است؟
پاسخ این سوال را آیه 7 سوره مؤمن داده است؛ مى گوید «وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذینَ آمَنُوا» بنابراین شرط آن ایمان است.
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام: إنَّ للّه ِ عزّ ذِکرُهُ ملائکةً یُسقِطونَ الذُّنوبَ عن ظُهورِ شِیعَتِنا کما تُسقِطُ الرِّیحُ الوَرَقَ مِنَ الشَّجَرِ فی أوانِ سُقُوطِهِ، و ذلکَ قولُهُ عزّ و جلّ : «یُسَبِّحُونَ بحَمدِ رَبِّهِم و یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنوا» (غافر: 7) و اللّه ِ ما أرادَ بهذا غَیرَکُم. (بحار الأنوار: 59/196/61)
خداوند، که یادش بر فراز باد، فرشتگانى دارد که گناهان را از دوش شیعیان ما فرو مى ریزانند همچنان که باد، برگ درختان را که در آستانه ریزش است فرو مى ریزاند. و این سخن خداوند عزّ و جلّ است آن جا که مى فرماید: «به ستایش پروردگارشان تسبیح مى گویند و براى مومنان آمرزش مى خواهند» به خدا سوگند که مقصود [از مومنان] کسى جز شما نیست
امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه فرمود: خداوند، که یادش بر فراز باد، فرشتگانى دارد که گناهان را از دوش شیعیان ما فرو مى ریزانند همچنان که باد ، برگ درختان را که در آستانه ریزش است فرو مى ریزاند و این سخن خداوند عزّ و جلّ است آن جا که مى فرماید: «به ستایش پروردگارشان تسبیح مى گویند و براى مومنان آمرزش مى خواهند» به خدا سوگند که مقصود [از مومنان] کسى جز شما نیست.
پس فرشتگان برای کسانی که می بینند استغفار می کنند، و فرشتگان نور مؤمن را می بینند و برای او استغفار می کنند، کافران به خاطر پلیدیشان قابل دیدن برای فرشتگان نیستند چون جسمی تیره در دل شب که دیده نمی شود.
درجات مؤمنین، از نظرگاه فرشتگان متفاوت است، هر چه ایمان و عمل مؤمنین بیشتر باشد، از منظر فرشتگان، درخشانترند، و فرشتگان برای ایشان بیشتر استغفار می کنند.
نگاهی که در اینجا مطرح است نگاه تشریفی است یعنی مانند خداوند است که در قیامت بیان شده است که با کافران و مشرکان سخن نمی گوید اما خود همین خدا، در برخی از مواقع، مانند زمانی که آن ها را به دوزخ می افکند، کلامی تحقیری نسبت به آن ها دارد.
پس اگر ما بخواهیم فرشتگان معصوم و مهربان برای ما استغفار کنند، باید تلاش کنیم در درجه اول خودمان را ثابت کنیم، از قسمت ظلمات و تاریکی گناه به در آییم و با توبه و استغفار وارد دنیای روشنی شویم، در این مرحله از خداوند بخواهیم که ما را یاری کند که جزو مؤمنین باشیم ، همان هایی که فرشتگان برایشان استغفار می کنند، همان هایی که از ظلمت گناه بیرون آمده اند و در زمین چون ستارگانی روشن برای آسمانیان می درخشند. و خوشا به حال ما اگر به این مقام برسیم.